Saturday 18 April 2020

Gogo Nkala Newsletter 15/20




Silwimpi K Nyathi


Ekuhle Mthwakaz’ omuhle! Lanxa isilo lesi esekhorona silokhu sinkunyayila sidlithiza siginya lapho esikhethe khona, singagqize qhakala, thina uNkulunkulu asasivemele ukuba siphefumule, siyabonga. Impilo ayikho ezandleni zethu. Saqala sazwela udonsi lwesifo lesi kude, phetsheya kwezilwandle. Singenile lasemazwen akithi kwele-Afrika. Amanye amazwe akwelakithi awazange ajahe ukulungiselela ukulwisana laso lesisilo. Athathela muva. Kodwa, kumanje, amanengi awo aku Lockdown. Lokho kutsho ukuvalwa kwemingcele yelizwe. Kuthiwa abantu abahlale ezindlini zabo kungabikho ukutshobatshoba abantu bethintana. Abavunyelwa ukuphuma yilabo abayabe besiyadinga imithi lokwelatshwa; loba besiyadinga ukudla; lalabo abasebenza ezindaweni zalokhu okusiza uzulu empilweni. Kuthiwa abantu abasebenzele emakhaya abo.
       Okunye okuqakathekileyi siqonqoselwa ukuhlala phansi, yikuthi sigeze izandla zethu ngamanzi alesepa kanenginengi ngelanga. Nxa silayo imitshana le ebulala amagcikwane ezandleni siyisebenzise layo ngokuyigcoba ezandlni. Sithole amamask la okuvala imilomo lamakhala. Kumele njalo nxa sikhwehlela loba sithimula sisebenzise amathishu sihle siwajikele esambuzi loba sikhwehlelele ngaphakathi kwendololwane sigobise ingalo. Kusamele sihahaze imiphimbo ngetshwayi, sinathe amanzi akhudumalayo. Sinathe njalo amanzi alomhluzi welemoni aloluju lwenyosi nxa kuvuma. Nxa singezwa umphimbo uluma loba usoma, loba singaba lophepha olomileyo singenwe luqhuqho, kumele siphange sibone abezempilakahle ukuze sithole usizo.
      Izimbongi zethu esizithandayo zilokhu zigabaza zisazisa ngekhorona zisilimukisa ngeyezi elimnyama eligubuzele singananzelele. Nangu uSilwimpi kaNyathi esithi:

KHULUMA NKONDLO YAMI!

I will not speak!
Ngizothula zwi!
Khuluma nkondlo yami manje!

I will not speak but listen to the tongues of my poetry!
Ngizolalela wena nkondlo yami!
Em' say its illuminati but the voice of truth tells the reality!
Lapho okulwa khon’ indlov’ ezimbili, kufa utshani!
I will not speak, ngizothula zwi!

Kufuneka ukucweba emhlabeni!
Kucweba abanye kudl’ abanye!
Lafa, labhubh’ izwe ngemfuno yokucweba emhlabeni!
Zabulawa izidalwa zikaMlimu,
Zidalwa zikaNkulunkulu azone lutho!
Sosayensi nosopolitiki lidlala ngabantu!
Khuluma nkondlo yami
Ngizolalela wena
Mina ngizothula zwi!

Sakhombana ngemikhonto!
Saphosana ngemamba iphila
Qiniso liyaziwa,
Mbango webhod’ eliconsayo
Ukhand’ amaqhing’ okusus’ abanye udl’ abanye!
Bukhosi ngiyakwesaba
Usho ngegazi nodlame
Kusal’ ontaba kayikhonjwa,
Bafa baphel’ abantu emhlabeni!
Iqiniso lisaziwa,
I will not speak
Khuluma nkondlo yami
Mina ngizothula zwi!

Kanti loncindwa ngabangaki lolo uju?
Ngihleli ngiyesaba!
Ngethukile, vele hlezi ngizobulawa
Khuluma nkondlo yami,
Mina ngizothula zwi!

Uyagedezel’ umhlaba wamazulu,
Avulekil’ amazulu
Kusazonuka umhlaba
Kufa uzulu,
Usazonuk’ umhlaba, kube iqiniso lisaziwa,
Kumboswe ngomloth’ isihonqo sikhona!
Liyosha liphel’ izwe, kucwebe ihlanzana
Amathuna asezinkulungwane!
Khuluma nkondlo yami
Mina ngizothula zwi!

Bayithumel’ imbibizane ye corona,
Yaqed' umhlaba
Lithini ma-Afrika?
Akuqali sekuyimpinda,
Lukhulu luyeza
Babethi luyovinjwa ligagasi,
Nalo likhathele manje
Kudla egazini!
Vimba dlozi lami, naba bayeza!
Vimba dlozi lami, naba behlasela!

Khuluma nkondlo yam'
Mina ngizothula zwi!

Silwimpi da poet!
OkaNyathi


SIXOXA NGENGXAKI ZABATSHA



Siyabonana lamhlanje kulesisigcawu munt’omutsha. Ngilokudana okukhulu njalo ngilokhu ngixolisa ukuba lalamhla ayikho ingxoxo yengxaki zabatsha entsha. Indaba ye ‘Lockdown’ ekhona ezweni lonke isitshayile sonke singalindele. Bekumele abangane benu baxoxe ngezihloko ezimbili ezokucina kuloluhlelo. Kodwa kwehlule ngoba phela bengahlali ndawonye. Nxa iNkosi isiphathisa njalo isiphilisa, kuzaxoxwa kupheleliswe uhlelo lolu lwezingxaki zabatsha.
Okwalamhla sizabuyela emuva sitshaye umphehlu ngale eyake yabakhona, lapho abangane babexoxa ngengxaki edalwa yibudlelwano labangane abangaqonganga. Yingxaki okwaxoxwa ngayo ngoLwesithathu ku 15 Zibandlela 2020, encwadini kaGogo Nkala eyesithathu lonyaka. Siyafisa ukuwuzwa owakho umcabango ngaleyo ngxaki.




GIYA MTHWAKAZI



Nanzi njalo ezinye izimbongi zethu zalamhlanje ezintathu. Ukutshelwa yikuncitshwa. Bala uzizwele.


Julia Sibanda

WOYA! MHLABA KAWUNONI

Woya! Mhlaba kawunoni
Mhlaba kawuzimuki
Mhlaba kawusuthi
Mhlaba kawukholwa

Kunini usidla?
Kunin’ ulokhu uginya?
Kanti singanan’ esakho?
Kanti owakh’ umphimb’ unganani?
Uligovu! Uyisidli!
Ngiyakuzonda!

Izolo lapha nje
Besizihlalele pekle!
Sichelesile nje
Ngob’ ungculaza umfowenu
Isitha sethu
Sesimtholel’ uMnqobi
Ama-ARV.

Lamhlanje wena thutshu!
Udabuka khonal’ eChina
Wamemetheka samlilo wegusu
Wantantalaza wachaph’ amabhoda
Ucimezil’ ungagqize qhakala
Wabantinyela sanyosi zegona

Zaqhinqw’ izililo le lale
Kwasala mfelokazi
Kwasala mfelwa
Kwasala ntandane
Kukant’ eminy’ imizi yavalwa  ngamahlahla
Usutshaye waqhothula wena

Awukhethi limi
Awukhethi mbala
AmaChina uphose wawaqeda
AmaTaliyana uphose wawathanyela
ESpain lakh’ ubakhukhule
IGoli awulicezanga
Ngitsho leZimbambwe ubonakele
Umhlaba wonke mbo!
Izikolo, izitolo lamabhizimusi
Konke sokuthe ntsi!
Abahambayo mpu!
Abantu ezindlini mpo!
Kuthiwa yiLokhudawuni

Ofun’ ukukunqoba
Kumel’ aqhelelane lolunengi
Ahlamb’ izandla njalonje
Ngamanzi langesepa

Satsha ngawe mthakathindini
Saswel’ intokozo ngawe
Awu! Corona
Corona
Covid-19
Awusixekele bo!

Julia Sibanda

Martin Mlilo


UMAQUPHUNA

Uyagulelwa, khumbula kusembeswa
Bathi kuphelile ngawe mus’ ukukhungutheka lisekhon’ ithemba
Shaya phansi ngedol’ umbize uJehov’ uMdala wezinsuku
Indlebe yakh’ ayithundubezwang’ ukuzw’ ukukhala kokholwayo
Shay’ umaquphuna womthandazo
Ushay’ ucikize impi yemimoy’ esemkhathini
EGetsemane mhlan’ ibambil’ impi
USathane esith’ ungumahluthun’ umbuso
Umathand’ ukubukwa njengesidlodlo lo
Yagadla ngomthandaz’ impande lenzalo kaDavida
Yamhadlabul’ uSathane wayobayoba njengohamba phezu kokhethe
Wamethes’ amalahl’ atshisay’ ekhanda
Ngumaquphuna lo
Isand’ esiqhekez’ amadwala
Ngumdikadik’ oPhawuli loSila bagadla ngaw’ entolongweni konakala
Umthandazo ngumasiphuna, umavula kuvaliwe
USathane umgobho nxa ethi’ uvale wavitsha wafica ngesafice
Kholwa, biz’ uJehova umahlala kwelesithath’izulu
Yingangamshela le
Zincish’ ukudl’ uboph’ isisu ngeqhele
Ushay’ umaquphun’ oquphuna ngitsho bethi
Bathame ngemigcoz’ abayemb’ enzikini yolwandle
Fafaz’ igazi leMvan’ umathancis’ imjibila kaSathane
Umthandaz’ uzamazamis’ isigodlo sikaSathane
Esisekujuleni kolwandle
Kuvel’ imbane amadimoni athuthumele
Ngumaquphuna lo
Impi kaSathan’ ihlasela nxazonke
Ngitsho labangabakho bekufulathela njengoJosefa labegazi lakhe
Nxa bethi kuphelile ngawe mkhonzi
Mana kancane kengikuncwebe indlebe kancane
Kukhon’ uJehova ohlala kwelesithathu izulu
Mbize, uyezw’ imithandazo yabangabakhe
Zilala ziseqa umbombo
Uyazesul’ endlal’ itafula phambi kwezitha zakho
Phambi kokuth’ uthath’ umfanekiso wokufa
Val’ igumbi lakh’ umkhulek’ omncane kuJesu wanele
Insizi zikudidile
Abanye besithi yana le
Wena ungayi ngxenye
Lingis’ uJobe ushay’ umaquphuna
Uyakubiyela ngomlilo wamazulu omalavulavu
Ulal’ obukaBhuka
Igazi lakhe lanel’ ukukuvikela
Ngumaquphuna lo!

Martin Mlilo

Lizom Ncube


LIMUKANI!

Nans' ingozi
Badala kwenzenjani?
Okuncweb' indlebe ngowakho,
Limukani ngiyalilimukisa!

Lingaph' izulu?
Izifuyo zaphela kwenzenjani?
Lisawakhumbula yin' amasiko?
Limukani ngiyalilimukisa!

Isizwe sadabuka phakathi kwenzenjani?
Buph' ubuthwakazi bethu?
Sizwe sakithi,
Limukani ngiyalilimukisa!

Kusayiwa yin' eNjelel' ukuyacel' izulu?
Kusayiwa yin' eguswin' ukuyaqoqoda?
Ngiyabuza badala,
Ngicela impendulo.

Basaphathana njengabezolo obaba labomama na?
Yin' abadal' emagumeni?
Bon' abantwana basakwazi na,
Ukuthi umzali yisihlahla bani?

Usizi lezinyembezi kwangembesa,
Ngikhalel' ubuthwakazi bukaMthwakazi.
Abakwelamathonga bakhangele!
Balel' obuvukway' ubuthongo.

Awasekh' amadod' atshay' ingquz' emigidweni
Sekulalaw' atshay' igqomu lama piyano
Abasekh' omam' abagid' isitshikitsh' emigidweni
Sekulalab' abatshay' ogobisiqolo.

Kunzima kwelikaMthwakazi
Kodwa ngiyaz' okhokho bakhangele.
Loba nje sintul' isizwe
Ngilethemb' ekucineni bazasigoqa.

Limukani ngiyalilimukisa,
Ulimi luzabhubha nxa lingakunaki,
Isizwe sikaMthwakazi siyokufa nya!
Ngob' esingela masiko sifil' isizwe.

Lizom Fanwell Ncube
Umahlokomisa Iqhawe Langempela

Umthandazo



Bathandekayo, sibhekane lesilo lesi esingabonwa ngamehlo enyama, kodwa esesivakatshele amazwe onke omhlaba, satshaya savuthuza emazweni amanengi aphetsheya. Sihlalele ovalweni ukuthi pho, singangena siphelele emazweni akwelakithi, sobaleka sicatshephi. Akubalekeki. Akucatsheki. Kambe singafohlela nje senze umathanda? Siyala ngeGama likaJesu Khristu! Thina sizacatsha ngaphansi kwamaphiko eNkosi ePhezukonke, engunaPhakade! Nanku umthandazo oyinqaba esimi kuwo njengamaKhristu, ngoba izithembiso zeNkosi zingu Yebo lo-Amen! Ake ume ngawo umthandazo lo uwutsho insuku zonke kuviki lonke elizayo.
IHUBO 91
1Lowo ohlala ekusithekeni koPhezukonke uzaphumula emthunzini kaSomandla.
2Ngizakuthi kuJehova, “Uyisiphephelo sami lenqaba yami, uNkulunkulu wami, engithemba kuye.”
3Ngempela uzakuphephisa emjibileni womthiyi lasesifeni esibi esibulalayo.
4Uzakusibekela ngezinsiba zakhe, uzuze isiphephelo ngaphansi kwamaphiko akhe; ukuthembeka kwakhe kuzakuba yisihlangu sakho lenqaba yakho.
5Awuyikwesaba umnyama wobusuku, loba umtshoko ontweza emini,
6kumbe ingozi ehahabela emnyameni, kumbe umkhuhlane obhubhisayo emini enkulu.
7Abayizinkulungwane bangawa eceleni lakho; itshumi lezinkulungwane esandleni sakho sokunene, kodwa kakusoze kusondele kuwe.
8Uzaphosa nje amehlo akho ubukele ubone ukujeziswa kwababi.
9Ungenza oPhezukonke abe likhaya lakho – yena uJehova oyisiphephelo sami –
10lapho-ke akulangozi engakuwela, akulamonakalo ozasondela ethenteni lakho.
11Ngokuba uzayala izingilosi zakhe ngawe zikulinde kuzo zonke izindlela zakho;
12zizakuphakamisa ezandleni zazo, ukuze ungakhubeki elitsheni.
13Uzanyathela isilwane lephimpi; uzasigxoba isilwane esikhulu lenyoka.
14“Ngokuba uyangithanda,” kutsho uJehova, “ngizamkhulula; ngizamvikela, ngokuba uyalinaka ibizo lami.
15Uzangibiza, ngimphendule; ngizakuba laye ekuhluphekeni, ngizamkhulula ngimenzele udumo.
16Ngizamsuthisa ngempilo ende ngimtshengise insindiso yami.”

Ndebele Contemporary Version (IBhayibhili EliNgcwele) Copyright © 2003, 2006 by Biblica, Inc.®


***

ISAZISO

Isaziso salamhla yilesi: abanye benu mhlawumbe sebemangele ukuthi izinkondlo zabo zingenile ku-blog, kodwa akubanga lesibongo. Kuzalunga. Isibongo sezimbongi zikaMbimbitho lezikaMabasa siyeza. Sonke sithiywe yi ‘Lockdown’. Bekezelani bant’ abahle!

Okwesithathu, labo abalezingwalo ezangena kumncintiswano wokulotshwa kwamanoveli ngesiNdebele, bayaziswa ukubana abahlolisisa becubungula lowo msebenzi balokhu bephezu kwawo. Silokhu sikhangelele ukubika labo abayathola imivuzo; owokuqala, owesibili, lowesithathu. Kodwa lalokhu akuseyikwenzakala ngokulungiselela kwethu ekuqaleni konyaka. Mhlawumbe sekuzabikwa imiphumela ekupheleni kukaNkwenkwezi sebesebenze kuhle baqeda abakhangele umsebenzi.

Sehlukana lapha lamhlanje Mthwakaz’ omuhle. Kuhle ukuba lawe kulesisigcawu. Ngesakho lawe. Khululeka sizwe ukuthi wena uthini. Awukho umqondo omkhulu, awukho omncane.
Sonke siselimeni lokukhuthaza lokuphakamisa ulimi lwethu. Hlaba eyakho lawe indima ngo2020.
Ukhumbule phela ukuthi esalela muva ithiwa xhaka yizinja.
Ngiyalithanda, njalo ngiyabonga!

Gogo Nkala

No comments:

Post a Comment